نواى * قــل قــل * قلیان ....!!

یکى از عادتهاى کهن استان هرمزگان از گذشته تا کنون کشیدن کلیون (قلیان) است ، که این عادت بیشتر مخصوص زنان و مردان پا به سن گذاشته است .

کلیون(قلیان) :                                                                                     

تنه ى قلیان کــــوزه گلــى دهان گشادى به قطر

سه انگشت است و بر حسب ذوق و علاقه ى هر

فرد به شکلهاى مختلف نقشُ نگار متنوعى بــــر

روى آن صورت مى گیرد .

بمبه و سر بمبه از نـــى ساخــــــته مى شــود

و قلم مانند است که در تنه ى قلیان فرو مى رود

که بوسیله آن آب از تنه به بالا مى رود وبا نخهای

رنگارنگ تزئین مى شود .

کلم کلیون(قلم قلیان) از نی تهیه می شود.

سرک (سر قلیان) گلى مانند است که بر ســر

 آن مقدار تنباکو و آتش مى گذارند.

بادگیر خرطومى مانند است بر سر قلیان نهـاده

 مى شود .

جلگیر ، یا جلکش(انبر) بــراى تــــکان دادن و 

گذاشتن ذغال بر روى سر قلیان بکار می رود.

تمبک (تنباکو یا توتون) و انواع آن :

(تمبک جاسکى ، لنگه اى ، شاوز همان سبز )

منکل (منقل) مکانى براى مهیا کردن ذغال.

ناخداى لنج را مى بینیم که قلیان همسفر اوست ، کشاورز نیز همچنین ....و یا در بازار میناب و بندرعباس زنان دستفروش که نى قلیان بدهان گرفته و مشغول معامله کردن هستند . و اگر عادت کشیدن قلیان دارید زنان دستفروش کم رسى نمى کنند با پرداخت مبلغ ناچیزى به این زنان مى توانید قلیانتان را بکشید !! چه راحت ...و چه جالب !!! اما غافل از اینکه اشتراک قطعه دهانى قلیانها نیز خطرى جدى براى انتقال بیماریهاى واگیردار مثل سل است .

                    

دود قلیان به هوا مى رود و قلیان کش هم با همان ارتفاع دود به عالمى دیگر سفر مى کند و غرق در رویا و تفکر است.... گویى او از بیماریها و مضرات سرطان زاى قلیان با خبر نیست !!!  یک لحظه نشستن با قلیان کش مسن و تعریف آن از مونس و همدم بودن قلیان با او در هنگام لحظه هاى دلتنگى و ناراحتى.. و فواید کشیدن قلیان براى رفع سر درد!!! ، و فواید آشامیدن آب قلیان مخصوصا توسط کودکان براى بر طرف شدن ناراحتى شکم کودکان تازه بدنیا ... و یا شسشتو دادن صورت کودکان حسد شده با آب قلیان ...!!! بسیار حیرت انگیز و جالب است!! . ( البته اینها همه اعتقادات و باورهاى کهن و دیرینه ى مردم است که بر اثر اعتقاد شدید به این قبیل موارد پایبند هستند ... )

   

 و امـــا

از قلیان بى بى و بایی(مادر و پدر بزرگ) سده ى اخیر گذشته و به عصر امروز بنگریم که قلیان یا بهتر بگویم " قلیان بطعم میوه" مشتریهاى تازه اى پیدا کرده است؛ مشتریانى از پسرها و دخترهاى جوان  از سنین مختلف از ۱۵ تا ۳۵ !!!  که در رستورانهاى سنتى٬ با هیجان، تند تند به قلیانشان پک مى زنند تا قلیان چاق شود و آماده براى ساعتى قل قل کردن پر رمق و پر دود!

قلیان امروزه با طعم تنباکوى جاسکى و لنگه اى نیست ، بلکه با طعم میوه هاى مختلفى مثل سیب ، انگور، نعنا ، پرتقال .و و.... که این اضافه طعم هاى مختلف تنباکو ، قلیان را دوباره محبوب کرد و جوانان قلیان کش شدند . !

                        

در هر گوشه و کنار رستورانهاى سنتى، مکانى را مى بینیم که با چیده شدن چند تخت و نیمکت و انداختن گلیم و فرش روى آنها تا پاسى از شب تعداد زیادى از جوانان را در دل خود جاى داده و دود و غبارى که از قلیان هاى برافروخته شده فضاى رستوارن را پر کرده ، ورود هر تازه واردى را با مشکل مواجه مى کرد .

                      

شاید همین محبوبیت روز افزون قلیان نیز موجب شد تا دولت، در برابر این اسباب دود کردن تنباکو ساکت نماند و حتى کار تا ممنوع شدن قلیان، پیش برود. طرح جمع آورى قلیان بسیار جامع و به نفع عموم مردم بود زیرا که مصرف قلیان بسیار زیان آور تر از سیگار است و به همان اندازه اعتیادآ‌ور است . [مضرات قلیان]

به بیان ساده تر، حالا که از اجراى سخت گیرانه قانون ممنوعیت قلیان کشى مدتى گذشته است، قلیان تنها براى مشتریهاى جدیدش ممنوع شده است!!!. اما هنوز در گوشه و کنار مخفیانه دور از نظرها قلیان براى مشتریان سابق در بسیارى از جاها ممنوعیت ندارد !!!

همه ما مى دانیم که در قهوه خانه ها و رستورانهاى سنتى از قدیم قلیان هم رایج بوده است، و همه هم از مضرات قلیان با اطلاع هستیم . پس قبل از تصیم یک شبه حد اقل براى طرح این دستور العمل اطلاع رسانى مى شد و بعد اقدام به جمع آورى قلیان مى کردند . !

        

                                                               Tnx S a j a d

یا اینکه اگر مى خواستند جمع کنند، باید دقت مى کردند در جایى که از اساس، پروانه آن با نام قهوه خانه و ارائه سرویس چاى و  قلیان صادر شده، مگر مى شود قلیان را جمع کرد؟ !

یا چرا تا همین یک - دو ماه پیش مجوز جدید مى دادند؟ و یا اینکه با اجراى این طرح از استان ما تا دیگر استانهای کشور بیش از هزارها نفر کارگر فعال در قهوه خانه ها و رستورانهاى سنتى بیکار خواهند شد. با این معضل چه باید کرد؟

هم اکنون مواد مخدر در کشور بیداد مى کند، مواد مخدر شیمیایى جوانان را به کام مرگ کشیده است . آیا بهتر نیست چاره اى براى از بین بردن این گونه موارد مى کردیم؟ قلیان مضر است ولى چیزهاى دیگرى در کشور ما وجود دارد که بسیار خطرناک تر هستند....کاش براى اینگونه مسایل هم اقدامى جدی تر صورت مى گرفت !!

                            مامان مهربونم.....این عادت رو از زمانیکه تو شکمت بودم به ارث بردم ..!!!

            

                                        Special Tnx 2 Fahoodi & Mahrose 4 wonderful collection