سفر دریایى در آبهاى نیلگون و پر رمز و راز خلیج فارس...

جزایر ایرانى خلیج فارس هر ساله پذیراى هزاران تن از مسافران مى باشد. روزانه هزاران نفر از علاقه مندان به سفر براى دیدار جزایر ایران اعم از کیش، قشم، هرمز، هنگام، لارک و... از بندرعباس سوار بر لنج ها و قایق هاى موتورى مى شوند و با گذر از آب هاى مواج خلیج فارس، در جزایر مورد نظر پیاده مى شوند.

با وجودى که بیش از دو دهه و اندى از آغاز شکل‌گیرى نخستین شرکت تعاونى حمل و نقل دریایى در این استان مى ‌گذرد،هنوز این بخش به علت چالش‌هاى فرارو نتوانسته به جایگاه ایده‌آل خود دست یابد.

شایسته نیست که استانى چون هرمزگان که ‪ ۹۶درصد مسافرتهاى دریایى کشور از مرزهایش مى‌گذرد و افتخار تشکیل نخستین تعاونى دریایى را در سال ‪۱۳۶۰درکارنامه خودش دارد، از داشتن شناورهاى ایمن و مدرن محروم باشد.

در سواحل این استان هر سال شمار زیادى براثر بى احتیاطى و عدم تجهیزات لازم قایق هاى موتورى و شناورهایى موسوم به اتوبوس دریایى غرق شده و خانواده هاى بسیارى عزادار مى شوند.

عمده این حوادث در فصل تعطیلات تابستانى و نوروزى و توفانى شدن دریا رخ مى دهد که پس از غرق شدن این قایق و شناورها عموم مردم مهارت کافى براى نجات جان خود ندارند و کشته مى شوند.

عدم تجهیز این قایق ها به جلیقه نجات و دستگاههاى ناوبرى از قبیل تجهیزیات مخابراتى VHF، عمق یاب، وسایل ارتباطى و نداشتن آموزش کافى از سوى ناخداهاى شناورهاى کوچک موجب شده که هر لحظه در معرض خطر غرق شدن این قایق ها قرار گیرند، از عمده مشکلات سوانح دریایى است.
این قایق ها که با سرعت بالا حرکت مى کنند و صرفاً براى تفریح در فاصله کمى از ساحل باید حرکت کنند به قایق هاى مسافربرى بین بندرعباس و قشم تبدیل شده و هر روز شمار زیادى از مردم براى زودتر رسیدن به مقصد از آنان استفاده مى کنند.

مردم، غافل از اینکه از سوى مسؤولان ذیربط به ویژه بنادر و کشتیرانى سوار شدن این قایق ها ممنوع شده، همچنان به جاى سوار شدن کشتى شناورهاى مطمئن، این قایق ها را ترجیح مى دهند.
از سوى دیگر در ایام تعطیلات فقدان سرویس هاى منظم براى تردد مسافران و هجوم بیش از حد مردم براى سفر به قشم و بالعکس باعث گردیده بازار قایق هاى تندرو داغ باشد.
در تعطیلات هر ساله نوروزى حادثه هاى دریایى در آبهاى هرمزگان به ویژه در مسیر قشم به بندرعباس رخ میدهد و شمار زیادى از مردم به ویژه چند زن و کودک و مرد جان خود را از دست میدهند.

پدر یکى از خانواده هاى حادثه دیده که در جریان غرق شدن یک اتوبوس دریایى در مسیر قشم به بندرعباس چهار عضو خانواده خود را از دست داده، مى گفت: مادرم و خواهرم از زنجان آمده بودند و میهمان ما در بندرعباس بودند و به اتفاق آنها به قشم رفتیم. بعد از برگشت از قشم یک فروند اتوبوس دریایى سوار شدند و در نزدیکى اسکله بندرعباس موسوم به کشتى سوخته یک دفعه این شناور به دو نیمه شد. در این اتوبوس به جاى ۱۸ نفر ۲۷ نفر سوار شده بود و بیش از حد مسافر سوار کرده بود که از این تعداد ۱۲نفر اعضاى خانواده من بودند که هفت نفر از جمله چهار عضو خانواده ام از بین رفتند. این اتوبوس نه تنها استاندارد نبود بلکه حتى جلیقه نجات هم نداشت و جالب است بدانید که مادرم و پسرم به هنگام غرق شدن اتوبوس دریایى در ته اتوبوس که وارونه شده بود گیر کرده بودند و مدتى از نجات بقیه گذشته بود که ما آنها را پیدا کردیم و پس از بیرون آوردن آنها از آب یک چادر امدادى در کنار اسکله بود که هیچگونه وسیله امداد رسانى نداشت. یک ساعت هم در ترافیک معطل شدیم تا به بیمارستان رساندیم اما افسوس که دیگر فایده اى نداشت. وى نبود امکانات در اسکله شهید حقانى، مجهز نبودن قایقهاى موتورى به وسایل مورد نیاز نجات در دریا و عدم توجه مسؤولان نسبت به جان انسانها از مهمترین عامل براى کشته شدن این افراد مى داند .

یکى از مشکلات و نواقص ایمنى شناورها را سنتى بودن تمام مراحل ساخت آنها و استفاده نکردن از تکنولوژى روز براى بهبود و وضع نامساعد کنونى شناورها میتوان ذکر کرد. نبود نظارت در ساخت و ساز، کمبود اطلاعات و آموزش ندادن به کارگران در زمینه ساخت و تجهیزات ایمنى، استفاده از چوب و مواد مصرفى نامرغوب وهمچنین نبود تجهیزات هشدار دهنده براى مواقع اضطرارى از دیگر نواقص شناورهاست.

سطح پایین سواد خدمه،مالکان و کارکنان کارگاهها، عمومى نبودن فرهنگ استفاده از وسایل ایمنى، ناآشنایى ملوانان با اطلاعات عمومى مرتبط با حفظ محیط زیست و نشناختن شناورهاى مدرن از مهم‌ترین نارسایى ‌هاى نیروى انسانى مرتبط با شناورهاست.

ولى دانش ساخت شناورهاى ما در ایران خصوصا شناورهاى مسافرى درحد مطلوب نیست و زمینه‌هاى مناسب براى ساخت شناورها وجود ندارد و در ایام تعطیلات با مشکل شناور ایمن براى جابجایى مسافران مواجه هستیم.

اقدام زیر ساخت اسکله‌هاى فعال مسافرى نظیر حقانى، باهنر درکنار ایمن ساختن شناورها در کوتاه ‌مدت مى‌تواند سیماى حمل و نقل‌دریایى در بخش مسافرى را متحول کند و به جایگاه مطلوب خود برساند.

راستى این افراد به کدامین گناه جان خود را از دست مى دهند و چرا هر سال در ایام تعطیلات تعداد زیادى از مردم در کام دریا فرو مى روند و تمهیداتى از سوى مسؤولان اندیشیده نمى شود؟

                       تشکر ویژه از آقاى احمد بازماندگان قشمى براى تهیه و ارسال عکسهاى زیبا